Czy shopping może być lekarstwem? Okazuje się, że tak. Coraz popularniejsze w Polsce i na całym świecie staje się retail therapy, czyli terapia zakupami. Dlaczego? Wydawanie pieniędzy i zakupy mogą pozytywnie wpływać na nasze samopoczucie. Jak to działa? Wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu.

Czy Retail Therapy naprawdę istnieje?

Terapia zakupowa to potwierdzone naukowo zjawisko. Nowe badanie opublikowane przez firmę Deloitte ujawniło, że potrzeba "szaleństwa" w zakupach jest powszechna i występuje niezależnie od wieku, dochodu czy płci konsumenta. Przeprowadzone w 23 krajach badanie, obejmujące ponad 114 000 dorosłych, wykazało, że prawie 80% respondentów przyznało, iż w ciągu ostatniego miesiąca dokonało przynajmniej jednego impulsywnego zakupu, mającego poprawić ich nastrój. Warto jednak zauważyć, że tylko 42% z nich deklarowało, iż było w stanie finansowo pozwolić sobie na tego typu zakupy. Te wyniki sugerują, że fenomen "terapii sklepowej" jest wszechobecny i niezależny od czynników demograficznych czy ekonomicznych.

Badanie to rzuca światło na fakt, że ludzie często sięgają po zakupy jako sposób na poprawę nastroju, nawet jeśli nie zawsze mogą sobie na nie pozwolić. Wybór tego rodzaju rozwiązania może być reakcją na stres, napięcia czy po prostu chęć podniesienia sobie humoru. Wspomniane wyniki sugerują, że potrzeba zaspokojenia emocjonalnego poprzez zakupy jest silna i niezależna od zewnętrznych czynników.

A w Polsce?

Według badań USP Zdrowie Polacy to jeden z najbardziej znerwicowanych narodów na świecie. Nic więc dziwnego, że poszukujemy sposobów na rozładowanie napięcia. Co drugi Polak przyznaje, że dokonał zakupu tylko po to, aby poprawić swój nastrój. Świadomie lub nie terapię zakupową odbyło 72% Polek i 42% Polaków.

Co się dzieje w mózgu podczas terapii zakupowej?

W trakcie retail therapy dochodzi do szybszego wydzielania endorfin. Są to neuroprzekaźniki, które wysyłają sygnały do mózgu oraz układu nerwowego. Pomagają one zmniejszyć uczucie bólu oraz sprawiają, że czujesz się lepiej. W trakcie terapii zakupowej występują zjawiska oczekiwania oraz zaskoczenia. Wówczas dochodzi do wydzielania endorfin.

Endorfina działa wraz z dopaminą. Zdaniem psychologa klinicznego dr Scotta Bea ta druga substancja wydziela się jeszcze przed dokonaniem zakupu. Już samo przeglądanie oferty, przewijanie - bez zakończenia transakcją - może pozytywnie wpłynąć na nastrój. Oczekiwanie na ewentualną "nagrodę" uwalnia dopaminę. Substancja przyczynia się również do zwiększenia potrzeby poszukiwania. Uczucie radości z wielu możliwości zakupowych to już element terapii.

Jak retail therapy poprawia sampoczucie?

Wiele osób może uważać retail therapy za marnotrawstwo, jednak wyjście na zakupy faktycznie przynosi korzyści psychologiczne. Wydzielenie endorfin i dopaminy to tylko jeden z elementów, który wpływa na nasze lepsze samopoczucie.

Poczucie kontroli nad swoim życiem

Smutek oraz gorszy nastrój mogą wiązać się z uczuciem braku kontroli nad jakimś aspektem życia. Wszystko, co jest w stanie wypełnić tę pustkę, sprawia, że jesteśmy bardziej zadowoleni. Zdaniem ekspertów dokonywanie wyborów podczas zakupów jest takim czynnikiem.

Mniejsze roztargnienie

Wyjście z domu na zakupy może skutecznie odciągnąć uwagę od uczucia roztargnienia. Przejście przez jasno oświetlone i kolorowe wystawy sklepowe staje się jakby chwilowym ucieczką od codzienności, pozwalając zapomnieć o smutnych myślach. To samo zjawisko ma miejsce podczas zakupów online, gdzie przeglądanie atrakcyjnie prezentowanych produktów może zająć myśli i odwrócić uwagę od przygnębienia.

Więcej interakcji społecznych

W atmosferze sklepowych korytarzy czy galerii handlowych ludzie są otoczeni innymi, co może przyczynić się do poczucia przynależności do społeczności. Centra stają się miejscem spotkań, gdzie można kogoś zobaczyć i być zauważonym, nawet jeśli samemu się robi zakupy. Wymiana spojrzeń, krótkie rozmowy mogą dać Ci poczucie towarzystwa i przynależności.

Musisz być jednak czujny, aby terapia zakupowa nie przerodziła się w uzależnienie. Terminy te mają dwa różne znaczenia. W trakcie retail therapy satysfakcjonujące są zarówno zakupy, jak i nawet decyzja o niekupowaniu. Uzależnienie pojawia się w momencie, w którym kupujesz, chociaż doskonale wiesz, że nie powinieneś, bo np. nie stać Cię na daną rzecz.